Δευτέρα 2 Φεβρουαρίου 2015

Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΚΑΙ Η ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

Ο Αριστοτέλης στο βιβλίο του «Περί Ψυχής» είναι από τους πρώτους φιλοσόφους, που επιχειρεί επιστημονικά να διερευνήσει τις ιδιότητες της Ψυχής.
Οι απόψεις του παραμένουν πάντα εξαιρετικά ενδιαφέρουσες.
Ας παρακολουθήσουμε τον συλλογισμό του.
Περί Ψυχής « 402a,b»
Είναι φοβερά δύσκολο να διακρίνει κανείς μεταξύ των ζώων διαφορές στον τρόπο λειτουργίας της ψυχής τους.
Άραγε, τι από τα δύο έχει μεγαλύτερη σημασία να ερευνήσει κανείς, τις διαφορές μεταξύ των μορίων των ψυχών των ζώων ή τις ικανότητες που μπορεί να διαθέτει κάθε γένος ζώου;
Με άλλα λόγια, τον τρόπο που σκέφτονται τα ζώα ή την ικανότητά τους να σκέφτονται.
Ή αλλιώς, τον τρόπο που αισθάνονται ή το γεγονός ότι αισθάνονται.
Αυτή λοιπόν είναι η μέθοδος που πρέπει να ακολουθήσουμε και για την έρευνα των υπολοίπων ψυχών.
Εφόσον καταλήξουμε ότι πρέπει να εξετάσουμε πρώτα τα αποτελέσματα της νοητικής λειτουργίας τους, και πάλι θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί αν θα πρέπει στην συνέχεια να προηγηθεί η έρευνα σε σχέση με τις εφαρμογές αυτών των διεργασιών, δηλαδή η εφαρμογή της αισθητικής ικανότητας μιας ψυχής, όσον αφορά στα συναισθήματα που μπορεί να αισθανθεί, και η εφαρμογή της νοητικής εργασίας μιας ψυχής, όσον αφορά τα αντικείμενα που μπορούν να κατανοηθούν.
[402b16]
Και καθώς φαίνεται μετά από την προηγούμενη εξέτασή μας, δεν είναι μόνο αυτό χρήσιμο, δηλαδή να γνωρίσουμε τις αιτίες που συμβαίνουν ορισμένα γεγονότα που οφείλονται σε ψυχικές διεργασίες, αλλά πρέπει να προχωρήσουμε και σε άλλες έρευνες όπως στα μαθηματικά θα πρέπει να γνωρίζουμε τις διαφορές μεταξύ μιας ευθείας γραμμής και μιας καμπύλης, ή τις διαφορές μεταξύ μιας γραμμής και ενός επιπέδου, ή να γνωρίζουμε με πόσες ορθές ισούται το άθροισμα των γωνιών ενός τριγώνου.
Αλλά και αντίστροφα, τα αποτελέσματα των ψυχικών διεργασιών συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην έρευνά μας όσον αφορά της ουσίας της ψυχής.
Καθότι όταν αποκτήσουμε αποδείξεις, που αφορούν τις θεωρίες μας για τα αποτελέσματα των ψυχικών διεργασιών, είτε για όλα τα αποτελέσματα είτε για ένα μεγάλο μέρος αυτών των αποτελεσμάτων, τότε θα καταφέρουμε και μάλιστα με πολύ ωραίο τρόπο να περιγράψουμε την ουσία της ψυχής.
Σε κάθε απόδειξή μας, θα πρέπει να εξετάζουμε καταρχήν ποια είναι η ουσία της ψυχής.
Έτσι λοιπόν, όταν καταλήγουμε σε κάποιο συμπέρασμα, ενώ δεν έχουμε την απόλυτη γνώση των ψυχικών διεργασιών που λαμβάνουν χώρα, αλλά συγχρόνως δεν θέλουμε και να καταλήξουμε σε εύκολες εικασίες σχετικά με αυτές τις άγνωστες διεργασίες, είναι φανερό ότι σε αυτήν την περίπτωση, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε την διαλεκτική μέθοδο του Σωκράτη, διότι διαφορετικά η προσπάθεια όλων μας θα καταλήξει στο κενό.
[403a3]
Αναπόφευκτα όμως, μας δημιουργούνται και κάποιες απορίες σχετικές με τα πάθη της ψυχής.
Δηλαδή τι από τα δύο συμβαίνει; Όλα τα πάθη είναι κοινά σε όλους τους ανθρώπους;
Ή αφορούν μόνο σε αυτόν που τα υφίσταται και έτσι καθορίζουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ψυχής του;
Αυτό το γεγονός θα πρέπει να το θεωρήσουμε αναγκαίο στοιχείο της έρευνάς μας, αν και θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι δεν είναι εύκολο να το εξετάσουμε.
Είναι φανερό, όσον αφορά τους περισσότερους ανθρώπους ότι όταν κάποιος κάνει κάτι ή υφίσταται κάτι, η ενέργεια αυτή αποκλείεται να μην έχει επιδράσεις και στο σώμα του, όπως συμβαίνει όταν οργίζεται κάποιος, όταν δείχνει θάρρος, όταν επιθυμεί κάτι, και όταν εν γένει λειτουργούν οι αισθήσεις του.
Κατεξοχήν φαίνεται ότι αυτή η διεργασία αφορά στον νου.
Ακόμα όμως και αν πρόκειται για προϊόν φαντασίας ή όχι, ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση δεν θα ήταν δυνατό να μην συμμετέχει το σώμα.
Εάν λοιπόν συνέβαινε κάποιο από αυτά τα πάθη ή κάποιες αντιδράσεις της ψυχής να αποτελούν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μιας ψυχής και όχι του νου, θα έπρεπε και θα ήταν δυνατόν, η ψυχή να μπορεί να χωριστεί από το σώμα, δηλαδή τον νου.
Εφόσον λοιπόν το σώμα-νους δεν θα είχε καμία σχέση με την ψυχή, δεν θα μπορούσε ποτέ το σώμα να χωριστεί από την ψυχή, αλλά όπως ακριβώς συμβαίνει με κάτι που κινείται σε ευθεία γραμμή, επειδή κινείται ευθύγραμμα, τότε αυτό το σώμα διαθέτει πολλά συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.
astrology.gr

2 σχόλια:

Σείριος είπε...

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ

«402a,b» χαλεπὸν δὲ καὶ τούτων διορίσαι ποῖα πέφυκεν ἕτερα ἀλλήλων,
καὶ πότερον τὰ μόρια χρὴ ζητεῖν πρότερον ἢ τὰ ἔργα αὐτῶν,
οἷον τὸ νοεῖν ἢ τὸν νοῦν,
καὶ τὸ αἰσθάνεσθαι ἢ τὸ αἰσθητικόν•
ὁμοίως δὲ καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων.
εἰ δὲ τὰ ἔργα πρότερον,
πάλιν ἄν τις ἀπορήσειεν εἰ τὰ ἀντικείμενα πρότερον τούτων ζητητέον,
οἷον τὸ αἰσθητὸν τοῦ αἰσθητικοῦ,
καὶ τὸ νοητὸν τοῦ νοῦ.

[402b16] ἔοικε δ” οὐ μόνον τὸ τί ἐστι γνῶναι χρήσιμον εἶναι πρὸς τὸ θεωρῆσαι τὰς αἰτίας τῶν συμβεβηκότων ταῖς οὐσίαις
(ὥσπερ ἐν τοῖς μαθήμασι τί τὸ εὐθὺ καὶ τὸ καμπύλον,
ἢ τί γραμμὴ καὶ ἐπίπεδον,
πρὸς τὸ κατιδεῖν πόσαις ὀρθαῖς αἱ τοῦ τριγώνου γωνίαι ἴσαι),
ἀλλὰ καὶ ἀνάπαλιν τὰ συμβεβηκότα συμβάλλεται μέγα μέρος πρὸς τὸ εἰδέναι τὸ τί ἐστιν•
ἐπειδὰν γὰρ ἔχωμεν ἀποδιδόναι κατὰ τὴν φαντασίαν περὶ τῶν συμβεβηκότων,
ἢ πάντων ἢ τῶν πλείστων,
τότε καὶ περὶ τῆς οὐσίας ἕξομεν λέγειν κάλλιστα•
πάσης γὰρ ἀποδείξεως ἀρχὴ τὸ τί ἐστιν,
ὥστε καθ” ὅσους τῶν ὁρισμῶν μὴ συμβαίνει τὰ [403a] συμβεβηκότα γνωρίζειν,
ἀλλὰ μηδ” εἰκάσαι περὶ αὐτῶν εὐμαρές,
δῆλον ὅτι διαλεκτικῶς εἴρηνται καὶ κενῶς ἅπαντες.

[403a3] ἀπορίαν δ” ἔχει καὶ τὰ πάθη τῆς ψυχῆς,
πότερόν ἐστι πάντα κοινὰ καὶ τοῦ ἔχοντος
ἢ ἔστι τι καὶ τῆς ψυχῆς ἴδιον αὐτῆς•
τοῦτο γὰρ λαβεῖν μὲν ἀναγκαῖον,
οὐ ῥᾴδιον δέ.
φαίνεται δὲ τῶν μὲν πλείστων οὐθὲν ἄνευ τοῦ σώματος πάσχειν οὐδὲ ποιεῖν,
οἷον ὀργίζεσθαι, θαρρεῖν, ἐπιθυμεῖν, ὅλως αἰσθάνεσθαι,
μάλιστα δ” ἔοικεν ἰδίῳ τὸ νοεῖν•
εἰ δ” ἐστὶ καὶ τοῦτο φαντασία τις ἢ μὴ ἄνευ φαντασίας,
οὐκ ἐνδέχοιτ” ἂν οὐδὲ τοῦτ” ἄνευ σώματος εἶναι.
εἰ μὲν οὖν ἔστι τι τῶν τῆς ψυχῆς ἔργων ἢ παθημάτων ἴδιον,
ἐνδέχοιτ” ἂν αὐτὴν χωρίζεσθαι•
εἰ δὲ μηθέν ἐστιν ἴδιον αὐτῆς,
οὐκ ἂν εἴη χωριστή,
ἀλλὰ καθάπερ τῷ εὐθεῖ, ᾗ εὐθύ, πολλὰ συμβαίνει.

Unknown είπε...

Ψυχη κ σωμα κ νους επιρειαζομται απο πονο.ο πονος κυρισρχος ολων

Φόρμα επικοινωνίας

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *

Αρχειοθήκη ιστολογίου